تحلیل محتوا ابزاری است که برای هر مجموعه و گروه شغلی به شکل مجزا و منحصر به فرد به کار گرفته می‌شود. در واقع تحلیل محتوا، ابزاری در جهت کارایی بیشتر اخبار پایش شده‌است. برای بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها، مدیریت و آگاهی از گستره‌ی نشر اخبارشان امری ضروری تلقی می‌شود. در تحلیل محتوا، کاربر ضمن مدیریت اخبار می‌تواند با ایجاد تعامل سازنده با اصحاب رسانه، کارایی سازمانی را بهبود ببخشد.
تحلیل محتوا شامل 3 مرحله است:
- جمع آوری اخبار
- تحلیل اخبار
- خروجی تحلیل محتوا (آنالیزور)
1. جمع‌آوری اخبار
برای جمع آوری اخبار، ابتدا یک بولتن از نوع “تحلیل محتوا” بسازید (راهنمای ساخت بولتن) و اخبار مورد نظر را به آن اضافه کنید (راهنمای افزودن خبر به بولتن). در بولتن تحلیل محتوا، اخبار مشابه را شناسایی کنید. (راهنمای شناسایی اخبار تکراری در بولتن)
2. تحلیل اخبار
برای آنکه بتوانید اخبار را تحلیل کنید، ابتدا باید با شاخص‌های تحلیل محتوا آشنا شوید و موارد مورد نیاز را تعریف کنید.
شاخص‌های اصلی در تحلیل محتوا عبارتند از: گروه خبری، موضوع خبری، خبرساز، جهت‌گیری محتوا، قالب محتوا
لازم به ذکر است، برخی از شاخص‌ها توسط نیوزهاب از قبل تعریف شده‌اند و قابل تغییر نیستند.
در ادامه این شاخص‌ها به شما معرفی می‌شوند.
1- گروه خبری:
با استفاده از شاخص گروه خبری می توانیم دسته بندی خبر رو مشخص کنیم و یا به عبارتی دیگر حوزه خبر رو مشخص کنیم. به عنوان مثال اگر بخواهیم اخبار شرکت همراه اول را تحلیل کنیم اخبار موجود در بولتن می تواند شامل شرکت و رقبا باشد. با تفکیک حوزه خبر شرکت از رقبا می توانیم دید بهتری پیدا کنیم.
2- موضوع خبری:
از طریق این شاخص، موضوع خبر مورد نظر را تعیین می‌کنید. برای تعیین موضوع خبری باید به این نکته توجه داشت که خبر در مورد چه موضوعی است و درباره چه صحبت می‌کند.
کاربر می‌تواند موضوعات خبری متعددی را تعریف نماید و اخبار را بر‌حسب آن مورد بررسی و دسته‌بندی قرار بدهد. در تحلیل محتوا شما با تعیین موضوع خبری می‌توانید نسبت به مهمترین موضوعاتی که در رسانه‌ها بازنشر می‌شود، آگاهی داشته باشید.
- ایجاد موضوع خبری: برای ساخت موضوع خبری جدید، به بخش شاخص‌های آنالیز رفته و با انتخاب “موضوع خبری” وارد صفحه ساخت موضوع خبری شوید.
* فرایند ایجاد، حذف، ویرایش و جابه‌جایی موضوع خبری، دقیقا مانند گروه خبری است.
* پس از ایجاد موضوع خبری، برای استفاده از آن باید صفحه را به‌روزرسانی کنید.
3- خبرساز:
هر خبر دارای “خبرساز” است، به این معنی که شخصی (حقیقی یا حقوقی) در ساخت و ایجاد آن نقش دارد. در تحلیل محتوا شما با تعیین “خبرساز” می‌توانید نسبت به مهمترین خبرسازانی که اخبارشان در سطح رسانه‌ها بازنشر شده، آگاهی داشته باشید.
* فرایند ایجاد، حذف، ویرایش و جابه‌جایی “خبرساز” دقیقا مانند گروه خبری است.
4- جهت گیری محتوا:
در تحلیل محتوا آگاهی از جهت‌گیری محتوای (خبر) بسیار مهم و حیاتی است و به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی تحلیل محتوا مطرح می شود. کاربر می‌تواند با تعیین جهت گیری خبر (مثبت/منفی/بی‌طرف) محتوای خبر را تحلیل نماید. با تعیین جهت‌گیری محتوا می‌توانید نوع نگاه رسانه‌ها را نسبت به سازمان خود ارزیابی کنید.
خبری که توسط رسانه‌ها منتشر می‌شود، می‌تواند جهت‌گیری مثبت، منفی یا بی‌طرف داشته باشد.
- مثبت: جهت‌گیری مثبت به این معنی است که عملکرد آن سازمان توسط منتقدان یا ناظر بیرونی، مثبت ارزیابی شده است یا عملکرد سازمان مورد تمجید قرار گرفته است.
- منفی: جهت‌گیری منفی به این معنی است که عملکرد آن سازمان توسط منتقدان یا ناظر بیرونی، منفی ارزیابی شده است یا عملکرد آن سازمان مورد نکوهش قرار گرفته است.
- بی‌طرف: جهت‌گیری بی‌طرف به این معنی است که در محتوای خبر، عملکرد سازمان دارای سمت و سوی خاصی نیست و صرفا جنبه‌ی اطلاع‌رسانی دارد.
* جهت گیری جزو مواردی است که در نیوزهاب از قبل تعریف شده و قابل تغییر نیست.
5- قالب محتوا:
در تحلیل محتوا کاربر می‌تواند نوع و قالب محتوا (گزارش، مقاله، مصاحبه و…) را تعیین می‌کنید.
هر محتوایی که توسط رسانه‌ها منتشر می‌شود، دارای یکی از قالب‌های زیر است:
- خبر: اگر محتوای مورد نظر، ویژگی‌های یک خبر را داشته باشد می‌توان به آن قالب “خبر” را اختصاص داد.
- یادداشت: اگر محتوا جنبۀ تحلیلی و دیدگاه شخصی داشته باشد می توان به آن قالب “یادداشت” را اختصاص داد. معمولا در عنوان این نوع اخبار، عبارت “یادداشت” ذکر شده است.
- گزارش: اگر محتوا جنبه توصیفی و تشریحی داشته باشد می‌توان به آن قالب “گزارش” را اختصاص داد.
- مقاله: اگر محتوای مورد تحلیل، جنبۀ علمی و ساختار علمی به همراه منابع و ارجاعات معتبر و آکادمیک داشته باشد، می‌توان به آن قالب “مقاله” را اختصاص داد.
- اطلاعیه و بیانیه: اگر محتوای مورد نظر، جنبه اطلاع رسانی داشته و بیانیه‌ای از سوی سازمان باشد، می‌توان به متن مورد تحلیل، قالب “اطلاعیه و بیانیه” اختصاص داد.
- فراخوان: اگر محتوای خبر به صورتی باشد که مخاطبان را برای انجام کاری یا برگزاری مناقصه یا مزایده فراخوانده باشد، می‌توان به آن قالب “فراخوان” را اختصاص داد.
- گفت و گو (مصاحبه): اگر محتوای خبر مورد تحلیل به صورت گفت‌و گوی خبرنگار با شخصی حقیقی یا حقوقی باشد، می‌توان به آن قالب “گفت و گو” را اختصاص داد.
- پیام‌های مردمی: اگر محتوای خبر مورد تحلیل، به صورت نظرات مردمی باشد، می‌توان به آن قالب “پیام‌های مردمی” را اختصاص داد.
- گزارش تصویری: اگر محتوای خبر مورد تحلیل، تصویری باشد، می‌توان به آن قالب “گزارش تصویری” را اختصاص داد.
* “قالب محتوا” جزو مواردی است که در نیوزهاب از قبل تعریف شده و قابل تغییر نیست.
حال پس از آشنایی با شاخص‌های اصلی تحلیل محتوا، برای تحلیل اخبار به قسمت ابزار/ بولتن ساز رفته و روبروی بولتن تحلیل محتوا، روی آخرین آیکون (سایر) کلیک کنید و در زیر منوی باز شده گزینه “مشاهده اخبار در پنل اخبار” را انتخاب کنید.
در این مرحله، هر خبر را باز کنید و شاخص‌های مرتبط را تخصیص دهید.
3. خروجی تحلیل محتوا (آنالیزور)
قبل از تهیه خروجی آنالیزور از بولتن تحلیل محتوا باید از منوی اصلی بولتن‌ساز به بخش تنظیمات رفته و در بخش “تنظیمات آنالیزور”، “تنظیمات روی جلد” و “تنظیمات صفحات داخلی” خروجی تحلیل محتوا را متناسب با نام مجموعه، بازه زمانی تحلیل و نوع تحلیل آماده می کنیم.
- تنظیمات جلد: شامل انتخاب عناوین، تعیین قالب‌ها و پس زمینه‌ها و درج لوگو است. در قسمت لوگو می توانید لوگوی مورد نظرتان را قرار دهید.
- تنظیمات صفحات داخلی: شامل انتخاب عناوین و امکان درج شماره صفحه است.
3.2. پس از انجام تنظیمات روی جلد و صفحات داخلی، در قسمت بولتن ساز گزینه “انتشار سریع”را انتخاب کرده و در صفحه جدید باز شده روی نسخه “آنالیزور” کلیک کنید.
* از خروجی ایجاد شده می‌توان PDF تهیه کرد. برای این کار از مرورگر فایرفاکس استفاده کنید.
صفحات خروجی تحلیل محتوا به شرح زیر است:
- تعداد محتوا: تعداد محتوا به طور کلی و به تفکیک رسانه‌ها نشان داده می‌شود. همچنین آمار محتوا در قالب نمودار دایره‌ای نمایش داده می‌شود.
* به این نکته باید دقت داشت که عدد مربوط به تعداد محتوا بیانگر تعداد اخبار داخل بولتن قبل از شناسایی است. به عنوان مثال اگر تعداد اخبار داخل بولتن 100 باشد و هیچ یک از اخبار داخل بولتن سایر منابع نداشته باشند، عدد نشان‌دهنده در تعداد محتوا، با تعداد اخبار در بولتن برابری می‌کند.
*چون اخبار در تحلیل محتوا شناسایی می‌شود، عدد تعداد محتوا الزاما با تعداد اخبار داخل بولتن یکسان نیست.
- قالب محتوا: تعداد اخبار دارای قالب را به تفکیک هر قالب (خبر، گزارش و…) به همراه شکل و نمودار نمایش می‌دهد. این گزارش و نمودار در 4 حالت کلی (کادر زرد )، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- جهت گیری محتوا: این صفحه اخباری که دارای شاخص جهت‌گیری هستند را به تفکیک (مثبت،منفی و خنثی) با نمودار نمایش می‌دهد.
این گزارش و نمودار در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- آمار انتشار منابع خبری: عملکرد منابع خبری براساس تعداد اخبار منتشر شده را در بازه زمانی خاص به همراه نمودار نشان می دهد.
- جهت گیری منابع خبری: این صفحه بیشترین اخبار مثبت، منفی و خنثی را به همراه منابع و نمودار نشان می‌دهد.
این گزارش در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- آمار کلی منابع خبری: تمامی منابع را به همراه جدول تعداد و جهت‌گیری آنها و هر کدام از جهت‌گیری‌ها را به تفکیک و با محاسبه درصد آنها نمایش می‌دهد.
این گزارش در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- آمار روزانه انتشار اخبار در بازه مورد نظر : بیشترین اخبار منتشر شده در روز را به تفکیک روزها و به همراه نمودار نشان می‌دهد.
این گزارش و نمودار در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- مهمترین خبرسازان (1): مهمترین خبرسازان را به همراه موضوع خبری مربوطه و تعداد محتوای آن و نمودار نمایش می‌دهد.
این گزارش و نمودار در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- مهمترین خبرسازان (2):مهمترین خبرسازان را به تفکیک هر رسانه (خبرگزاری، روزنامه، پایگاه خبری) با جدول نمایش می‌دهد. این گزارش در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- مهمترین موضوعات خبری :مهمترین موضوعات خبری مورد توجه منابع خبری را به همراه تعداد محتوا و مهمترین تیتر آن اخبار را نمایش می‌دهد.
این گزارش و نمودار در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
- مهمترین گروه های خبری: مهمترین گروه‌های خبری مورد توجه منابع خبری به همراه تعداد محتوا و همچنین مهمترین تیترها و خبرساز (مرتبط به مهم ترین تیترها) را نمایش می‌دهد.
این گزارش و نمودار در 4 حالت کلی (کادر زرد)، خبرگزاری (کادر سبز)، روزنامه (کادر آبی)، پایگاه خبری (کادر قرمز) ارائه می‌شود.
* صفحات مربوط به گروه خبری زمانی ایجاد می‌شود که در بولتن تحلیل محتوا اخبار با گروه‌های خبری متفاوت موجود داشته باشد.
* منابع اصلی اخبار در خروجی تحلیل محتوای نیوزهاب حذف می‌شود.